Back নরোদম রানারিধ Bengali/Bangla Norodom Ranariddh Czech Norodom Ranariddh Danish Norodom Ranariddh German Norodom Ranariddh English Norodom Ranariddh Spanish Norodom Ranariddh Basque نوردوم راناریده Persian Norodom Ranariddh Finnish Norodom Ranariddh French
- Đây là tên người Campuchia, họ viết trước, tên viết sau: họ là Norodom. Tuy vậy, tên người Campuchia hiện đại theo kí tự Latin thường được viết theo thứ tự Tây phương (tên trước họ sau). Ngoài ra, tên còn có thể kèm các danh hiệu tôn xưng phía trước.
Norodom Ranariddh | |
|---|---|
នរោត្ដម រណឫទ្ធិ | |
 | |
| Thủ tướng thứ 35 của Campuchia | |
| Nhiệm kỳ 2 tháng 7 năm 1993 – 6 tháng 8 năm 1997 4 năm, 35 ngày | |
| Quốc vương | Norodom Sihanouk |
| Tiền nhiệm | Hun Sen |
| Kế nhiệm | Ung Huot |
| Chủ tịch Quốc hội Campuchia | |
| Nhiệm kỳ 25 tháng 12 năm 1998 – 14 tháng 3 năm 2006 7 năm, 79 ngày | |
| Thủ tướng | Hun Sen |
| Phó Chủ tịch | Heng Samrin Nguon Nhel |
| Tiền nhiệm | Chea Sim |
| Kế nhiệm | Heng Samrin |
| Chủ tịch Đảng Funcinpec | |
| Nhiệm kỳ 19 tháng 1 năm 2015 – 28 tháng 11 năm 2021 10 năm, 203 ngày | |
| Tiền nhiệm | Norodom Arunrasmy |
| Nhiệm kỳ Tháng 2 năm 1992 – 18 tháng 10 năm 2006 | |
| Tiền nhiệm | Nhiek Tioulong |
| Kế nhiệm | Keo Puth Rasmey |
| Chủ tịch Đảng Norodom Ranariddh | |
| Nhiệm kỳ Tháng 11 năm 2006 – Tháng 10 năm 2008 | |
| Tiền nhiệm | Chức vụ thành lập |
| Kế nhiệm | Chhim Siek Leng |
| Nhiệm kỳ Tháng 12 năm 2010 – Tháng 8 năm 2012 | |
| Tiền nhiệm | Chhim Siek Leng |
| Kế nhiệm | Pheng Heng |
| Chủ tịch Đảng Cộng đồng và Nhân dân Hoàng gia | |
| Nhiệm kỳ 16 tháng 3 năm 2014 – 17 tháng 1 năm 2015 307 ngày | |
| Tiền nhiệm | Chức vụ thành lập |
| Kế nhiệm | Chức vụ bãi bỏ |
| Nghị sĩ Quốc hội Campuchia từ Kampong Cham | |
| Nhiệm kỳ 2 tháng 7 năm 1993 – 12 tháng 12 năm 2006 13 năm, 163 ngày | |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | 2 tháng 1, 1944 Phnôm Pênh, Campuchia |
| Mất | 28 tháng 11 năm 2021 (77 tuổi) Paris, Pháp |
| Đảng chính trị | FUNCINPEC (1983–2006; 2015–2021) |
| Đảng khác | Đảng Cộng đồng và Nhân dân Hoàng gia (2014–2015) Đảng Norodom Ranariddh (2006–2008; 2010–2012) |
| Phối ngẫu | Eng Marie Ouk Phalla (2010-2018) |
| Con cái | Norodom Chakravuth Norodom Sihariddh Norodom Rattana Devi Norodom Sothearidh Norodom Ranavong |
| Cha mẹ | Norodom Sihanouk Phat Kanhol |
| Alma mater | Đại học Provence |
| Nơi sống | Vương cung Campuchia |
| Website | Official website |
 |
| Chính trị và chính phủ Campuchia |
 |
Hoàng thân Norodom Ranariddh (2 tháng 1 năm 1944 – 28 tháng 11 năm 2021) là con trai cả của cựu Quốc vương Norodom Sihanouk của Campuchia và là anh em cùng cha khác mẹ với đương kim quốc vương Norodom Sihamoni. Ông cũng từng giữ chức Thủ tướng thứ nhất của Campuchia từ năm 1993 đến 1997, và sau đó là Chủ tịch Quốc hội Campuchia từ năm 1998 đến năm 2006.
Ranariddh đã tốt nghiệp Đại học Provence và bắt đầu sự nghiệp của mình với công việc của một nhà nghiên cứu và giảng dạy luật tại Pháp. Năm 1983, ông gia nhập FUNCINPEC và năm 1986 trở thành Tổng tham mưu trưởng kiêm Tổng tư lệnh của Armée nationale sihanoukiste (Quân đội quốc gia Sihanouk). Ranariddh trở thành Tổng thư ký của FUNCINPEC vào năm 1989 và chủ tịch của FUNCINPEC vào năm 1992. Khi FUNCINPEC giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử ở Campuchia năm 1993, chính đảng này đã thành lập một chính phủ liên minh với Đảng Nhân dân Campuchia, do hai vị thủ tướng đồng đứng đầu. Ranariddh trở thành Thủ tướng thứ nhất của Campuchia trong khi Hun Sen, người từ Đảng Nhân dân, trở thành Thủ tướng nhì. Với tư cách là Thủ tướng thứ nhất, Ranariddh đã thúc đẩy lợi ích kinh doanh ở Campuchia cho các nhà lãnh đạo từ các nước trong khu vực và thành lập Hội đồng Phát triển Campuchia.
Từ đầu năm 1996, quan hệ giữa Ranariddh và Hun Sen trở nên xấu đi khi Ranariddh phàn nàn về sự phân bổ quyền lực chính phủ không đồng đều giữa FUNCINPEC và CPP. Sau đó, cả hai nhà lãnh đạo đã tranh cãi công khai về các vấn đề như việc thực hiện các dự án xây dựng, ký kết hợp đồng phát triển bất động sản và liên minh đối thủ của họ với Khmer Đỏ. Vào tháng 7 năm 1997, một cuộc đụng độ lớn giữa quân đội liên kết riêng với FUNCINPEC và CPP đã diễn ra, buộc Ranariddh phải sống lưu vong. Tháng sau, Ranariddh bị loại khỏi chức vụ Thủ tướng thứ nhất.
Ông trở lại Campuchia vào tháng 3 năm 1998, và lãnh đạo đảng của mình trong cuộc tổng tuyển cử năm 1998 ở Campuchia. Khi FUNCINPEC thua CPP trong cuộc bầu cử, Ranariddh đã trở thành Chủ tịch Quốc hội vào tháng 11 năm 1998. Ông được coi là người kế vị tiềm năng ngôi vua của Sihanouk, cho đến năm 2001, ông từ bỏ mối quan tâm kế vị. Với tư cách là Chủ tịch Quốc hội, Ranariddh là một trong chín thành viên của hội đồng tôn vương, năm 2004 đã chọn Sihamoni làm người kế vị Sihanouk.
Vào tháng 3 năm 2006, Ranariddh từ chức Chủ tịch Quốc hội và vào tháng 10 năm 2006 bị cách chức Chủ tịch FUNCINPEC. Tháng sau, ông thành lập Đảng Norodom Ranariddh (NRP). Những lời buộc tội và một bản án tham ô đã khiến ông phải sống lưu vong một lần nữa. Ông trở lại Campuchia để được ân xá vào tháng 9 năm 2008 và rút lui khỏi chính trường. Từ năm 2010 đến năm 2012, ông đã cố gắng sáp nhập NRP của mình với FUNCINPEC không thành công. Năm 2014, ông thành lập Đảng Nhân dân Bảo hoàng (CRPP) tồn tại trong thời gian ngắn trước khi trở lại FUNCINPEC vào tháng 1 năm 2015. Sau đó, ông được bầu lại vào chức vụ chủ tịch FUNCINPEC.