Dubbelevenredige zetelverdeling

Deel van een serie artikelen over Kiesstelsel & regering
Een Nederlands stembiljet met rood stempotlood
Kiessysteem
Evenredige vertegenwoordiging · Meerderheidsstelsel · Gemengd kiesstelsel · Positief & Negatief parlementarisme
Verkiezing
Kiesraad · Partijlijstenstelsel · Kandidatenlijst · Stembiljet · Open lijst · Gesloten lijst · Hybride lijst · Gerangschikt stemmen · Vervroegde verkiezing
Zetelverdeling
Grootste overschotten & gemiddelden · D'Hondt & Sainte-Laguë · Nationaal kiesdistrict · Kies- en Fractiedrempel · Kiesdeler · Restzetel
Districtenstelsel
Enkelvoudig & Meervoudig Kiesdistrict · Districtszetel · Overhangzetel · Vereffeningszetel · Dubbelevenredigheid · Nationale kieslijst
Parlement
Lid · Onafhankelijken · Partij · Lijstverbinding · (Gemengde) Fractie · Alliantie · Coalitie · Regering · Minderheidskabinet · Oppositie
Politieke cultuur
Centrumpolitiek · Consensusdemocratie · Cordon sanitaire · Penduledemocratie · Blokpolitiek · Waaierdemocratie · Tangdemocratie
Electorale hervorming
Democratie-index: Economist & V-Dem · Quotumregel · Evenredigheid · Verspilde stem · Derdemachtswortel · Spoilereffect · Versplintering
Portaal    Politiek

Dubbelevenredige of dubbelproportionele zetelverdeling, of kortweg dubbelevenredig of dubbelproportioneel, is een toewijzingsmethode die zetels tegelijkertijd evenredig verdeelt over politieke partijen als over kiesdistricten. De rekenmethode is bedacht door de Duitse wiskundige Friedrich Pukelsheim en wordt met name toegepast in Zwitserse kantons.^[1]

Het principe van dubbelevenredigheid houdt in dat zowel partijpolitieke evenredigheid als regionale evenredigheid gegarandeerd wordt, zonder dat er vereffeningszetels nodig zijn. Dit wordt bereikt door (op basis van het aantal stemmen) eerst het aantal zetels per partij vast te stellen, gevolgd door de grootte van de kiesdistricten. Vervolgens worden de zetels per partij verdeeld over de kiesdistricten. Als laatste worden er correcties toegepast om optimale evenredigheid op beide niveaus te bereiken.^[2][3]

Een dubbelevenredige zetelverdeling voorkomt het ontstaan van overhangmandaten omdat de algehele verkiezingsuitslag altijd leidend blijft. Daarnaast is het niet nodig om vereffeningszetels te reserveren aangezien alle zetels als directe districtszetels beschouwd kunnen worden.

1. ↑ (de) Kälin, Adi, "Die Wahrheit über Volkes Wille", Neue Zürcher Zeitung, 11 juli 2017. Geraadpleegd op 23 november 2024.
2. ↑ (de) Pukelsheim, Friedrich; Christian Schuhmacher, Doppelproporz bei Parlamentswahlen – ein Rück- und Ausblick. AJP/PJA (2011-12). Geraadpleegd op 23 november 2024. “über erste Erfahrungen mit dem Doppelproporz”
3. ↑ (de) Pukelsheim, Friedrich; Christian Schuhmacher, Das neue Zürcher Zuteilungsverfahren für Parlamentswahlen. AJP/PJA (2004-5). Geraadpleegd op 23 november 2024. “detaillierte Erklärung des Verfahrens nach mathematischen und juristischen Gesichtspunkten”